Μπήκε στο χάρτη για τεχνολογικές επενδύσεις, πρέπει τώρα να εδραιωθεί – Η Κύπρος ψάχνει το επόμενο βήμα για προσέλκυση επενδύσεων τεχνολογίας
Διαθέτει η Κύπρος τις προϋποθέσεις και τις υποδομές για γίνει περιφερειακό κέντρο στην έρευνα, την καινοτομία, την ανάπτυξη σε συνδυασμό με την επιχειρηματικότητα; Το ερώτημα είναι άκρως σημαντικό. Για να μπορεί η Κύπρος να «πουλήσει» αυτή την εικόνα θα πρέπει να πληροί κάποια βασικά κριτήρια. Η Κύπρος βρίσκεται ήδη στον τεχνολογικό χάρτη και φιλοδοξεί να κάνει το επόμενο βήμα ώστε να καταστεί κόμβος για εταιρείες καινοτομίας και τεχνολογίας.
Οι συγκυρίες τα τελευταία χρόνια ήταν ευνοϊκές όσον αφορά στην αναβάθμιση των ψηφιακών υποδομών της Κύπρου στον δημόσιο αλλά και στο ιδιωτικό τομέα. Κομβικό σημείο επίσης αποτέλεσε και η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι διεθνείς κυρώσεις που ακολούθησαν και υποχρέωσαν το πιο εξωστρεφές τμήμα της ρωσικής οικονομίας και όχι μόνο να αναζητήσει νέους τόπους δραστηριότητας. Οι καρποί του εγχειρήματος μαζί με τα προβλήματα έγιναν ιδιαίτερα εμφανή κατά την προηγούμενη χρονιά. Κοινή διαπίστωση από όλους τους εμπλεκόμενους είναι πως ο τομέας της τεχνολογίας μπορεί να αποτελέσει το νέο βασικό πυλώνα ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας και να προσφέρει ποιοτικές ευκαιρίες επαγγελματικής σταδιοδρομίας στους νέους του τόπου μας και επενδύσεις αρκετών εκατομμυρίων από ξένους επενδυτές.
Πάντως, ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα που εντοπίστηκε από όλους τους ιθύνοντες ακόμη και από τις εταιρείες που ήρθαν ή εκφράζουν το ενδιαφέρον τους για κατέβουν στο νησί είναι η έλλειψη ειδικευμένου προσωπικού. Αυτό έφερε την πρόσκαιρη αλλά ταχύτατη κινητοποίηση του κράτους με την δημιουργία της Μονάδας Διευκόλυνσης Εταιρειών στο Υπουργείο Εμπορίου, για να δώσει λύσεις στους Λιβανέζους που εγκατέλειπαν τη χώρα τους υπό το βάρος της βαθιάς οικονομικής κρίσης της χώρα τους και η παράλληλη στρατηγική για την προσέλκυση εταιρειών για δραστηριοποίηση ή και επέκταση των δραστηριοτήτων τους στην Κύπρο (headquartering). Έδωσαν λύσεις στις εταιρείες τεχνολογίας που αναζητούσαν ένα μέρος για να μετακινήσουν το προσωπικό τους και τις δραστηριότητές τους. Σημαντικός με θετικότατο πρόσημο είναι και ο παράγοντας που μας βάζει για τα καλά στον χάρτη, η Ευρωπαϊκή Ένωση της οποίας η Κύπρος αποτελεί μέλος.
Η Κύπρος κατάφερε να προσελκύσει ένα μεγάλο αριθμό εταιρειών τεχνολογίας με τζίρο αρκετών δισεκατομμυρίων ευρώ και χιλιάδες εργαζομένους. Η χώρα μας αποδεικνύεται ένας ικανοποιητικός τόπος εργασίας και διαμονής. Μόνο το 2022 έχουν έρθει στο νησί περισσότεροι από 9.000 εργαζόμενοι, ενώ τα μέλη των οικογενειών τους ανέρχονται στις 8.000 άτομα. Συνολικά στον μηχανισμό διευκόλυνση επιχειρήσεων έχουν ενταχθεί 1.600 ξένες εταιρείες και 12.500 εργαζόμενοι έχουν πάρει άδειες παραμονής (στοιχεία ΥΠΟΙΚ, Ιανουάριος 2023).
Ένα ακόμη όπλο που δεν πρέπει να αφήσουμε να περάσει αναξιοποίητο είναι και το έργο «Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων» που δημιουργεί επί της ουσίας μια δεξαμενή 100 δισεκατομμυρίων που αφορά κυρίως την ψηφιακή, τεχνολογική αλλά και «πράσινη» αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού των ευρωπαϊκών χωρών.
Από την πλευρά του ο Υφυπουργός Καινοτομίας, Έρευνας και Ψηφιακής Πολιτικής, Φίλιππος Χατζηζαχαρίας τόνισε με αρθρογραφία στη στήλη πως βρισκόμαστε σε κομβικό σημείο για την μετατροπή μας σε περιφερειακό κέντρο έρευνας και καινοτομίας ενώ ο Ευγένιος Ευγενίου, πρόεδρος του Invest Cyprus και μέλος του Εθνικού Συμβούλιου Έρευνας και Καινοτομίας σημείωσε πως χρειάζεται επιτάχυνση στην υλοποίηση των σχεδιασμών μας.
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΑΤΖΗΖΑΧΑΡΙΑΣ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ
Διαθέτουμε εξαιρετικό ανθρώπινο κεφάλαιο, υποδομές σε σημαντικούς τομείς προτεραιότητας για τη χώρα, και ένα ολοένα πιο μεγάλο αριθμό ερευνητικών κέντρων αλλά και επιχειρήσεων που επενδύουν σε Έρευνα και Καινοτομία και έχουν σημαντικά αποτελέσματα διεθνώς. Τόσο οι επενδύσεις του Κράτους όσο και τα εργαλεία και κίνητρα που έχει εισαγάγει έχουν λειτουργήσει ενισχυτικά και έχουν οδηγήσει στη βελτίωση τη θέσης της χώρας σε διάφορους σχετικούς δείκτες κάτι που θέλουμε να αξιοποιήσουμε περισσότερο στην προσπάθεια διεθνοποίησης αλλά και ενίσχυσης των κυπριακών επιχειρήσεων.
Ως χώρα έχουμε πλεονεκτήματα όπως η στρατηγική γεωγραφική μας θέση, η υψηλή ποιότητα ζωής, το χαμηλό κόστος ζωής σε σχέση με άλλες χώρες, πρόσβαση στην ενιαία αγορά ως κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στοιχεία που μας καθιστούν ελκυστικό προ- ορισμό ως κέντρο Έρευνας και Καινοτομίας. Με το να καταστεί η Κύπρος περιφερειακό κέντρο ‘Έρευνας και Καινοτομίας, προσελκύουμε περισσότερες επενδύσεις στη χώρα μας σε τομείς αιχμής, ενισχύουμε την ικανότητα της χώρας να καινοτομεί και να διαθέτει στις διεθνείς αγορές ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες.
Θωρακίζουμε την ανθεκτικότητα της οικονομίας μας προς όφελος της τοπικής κοινωνίας και θεωρούμε ότι βρισκόμαστε σε κομβικό σημείο. Έχουμε αποκτήσει σημαντική τεχνογνωσία, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, και είμαστε έτοιμοι να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητές μας για να πετύχουμε τους στόχους μας.
Η Κύπρος τα τελευταία χρόνια είχε σημαντική βελτίωση στην κατάταξη της χώρας στο EIS και στο Global Innovation Index. Αυτό ήταν αποτέλεσμα των σημαντικών επενδύσεων αλλά και των μεταρρυθμίσεων του κράτους. Σημαντική είναι η εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για την Έρευνα και την Καινοτομία, η οποία περιλαμβάνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους και της οικονομίας, ως παράγοντας διευκόλυνσης στον τομέα της Έρευνας και της Καινοτομίας. Η καλλιέργεια πολιτισμικής κουλτούρας σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης που θα δημιουργήσουν ενδιαφέρον για την καινοτομία και την μετουσίωση της καινοτομίας σε επιχειρηματικότητα όπως και η σωστή αξιοποίηση των ερευνητικών κέντρων αριστείας που διατηρούμε στη χώρα.
Η εφαρμογή της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής της χώρας αποτελεί για το Υφυπουργείο μια από τις κορυφαίες προτεραιότητες μας, αφού η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που θα προσφέρει στην Κύπρο θα είναι ένας σημαντικός μοχλός προς την ανάδειξη της χώρας σε κόμβο τεχνολογίας και καινοτομίας στη Μεσόγειο και θα κάνει την Κύπρο έναν ανταγωνιστικό περιφερειακό εταίρο.
Αρκετά σημαντική είναι και η εξωστρέφεια της Κύπρου στη διεθνή κοινότητα για την προώθηση του Εθνικού Συστήματος Έρευνας και Καινοτομίας, για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων που ασχολούνται με την τεχνολογία και μπορούν να εγκατασταθούν στην Κύπρο. Να αναδείξουμε δηλαδή ότι η Κύπρος είναι και μπορεί να συνεχίσει να είναι κόμβος Έρευνας και Καινοτομίας στην οποία μπορούν μεγάλοι κολοσσοί να επενδύσουν. Είμαστε η μόνη χώρα στη Νότια Ευρώπη που έχουμε χαρακτηριστεί ως «strong innovator» κάτι το οποίο επίσης είναι σημαντικό να αξιοποιήσουμε προς την επίτευξη των στόχων της διεθνοποίησης και της προσέλκυσης νέων κεφαλαίων.
Υπάρχουν σημεία τα οποία ακόμη χρειάζονται βελτίωση. Κάτι το οποίο εντόπισα και είναι η δυσκολία στην μεταφορά γνώσης από την επιστημονική κοινότητα προς τον ευρύτερο δημόσιο τομέα αλλά κυρίως προς τον επιχειρηματικό τομέα. Δηλαδή η εξαγωγή της καινοτομίας αλλά και της γνώσης που παράγεται στα ερευνητικά μας κέντρα για εμπορική αξιοποίηση, κάτι το οποίο θα αυξήσει και τον παράγοντα της ανταγωνιστικότητας μεταξύ των επιχειρήσεων και θα ενισχύσει και την καινοτόμο επιχειρηματικότητα δημιουργώντας τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την ανάπτυξή της.
Ως Υφυπουργείο προσφέρουμε αρκετά κίνητρα αλλά και εργαλεία υποστήριξης για την ανάπτυξη και ενδυνάμωση του οικοσυστήματος της Έρευνας και της Τεχνολογίας. Παρέχονται από το κράτος φορολογικές εκπτώσεις για επενδύσεις σε πιστοποιημένες καινοτόμες επιχειρήσεις καθώς και άλλες φορολογικές απαλλαγές, έχουμε δημιουργήσει την Startup Visa, την Scientific VISA και την Digital Nomad VISA. Ως Υφυπουργείο εκδίδουμε πιστοποιητικό Καινοτόμου Επιχείρησης. Επίσης δίνεται φοροαπαλλαγή ύψους 50% σε νέους κατοίκους-εργαζομένους με αμοιβές άνω των 50 χιλιάδων ευρώ και αυτό αφορά φυσικά και επαναπατρισμών Κυπρίων. Παράλληλα, μέσα από το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας υπάρχουν χρηματοδοτικά προγράμματα για την περαιτέρω ενίσχυση των ικανοτήτων του οικοσυστήματος. Τα τελευταία τρία χρόνια έχουν δοθεί από το Ίδρυμα τριάντα εκατομμύρια σε 104 νεοφυείς και υφιστάμενες επιχειρήσεις για την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Επιπρόσθετα έχει δημιουργηθεί το Κεντρικό Γραφείο Μεταφοράς Γνώσης για να διευκολύνει και να εξασφαλίσει ότι η γνώση που δημιουργείται θα αξιοποιηθεί για εμπορική χρήση τόσο από Κυπριακές επιχειρήσεις όσο και από οργανισμούς στο εξωτερικό και να συνδράμει ακριβώς στην διεθνοποίηση του οικοσυστήματος της χώρας μας.